Kαλειδοσκόπιο
H ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΜΕΝΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣTO ΣΙΡΙΑΛ των εκπαιδευτικών _μεταρρυθμίσεων_ δεν λέει να
σταματήσει και φαίνεται πως η νεολαία μας είναι καταδικασμένη
να υφίσταται εσαεί τις συνέπειες του ανηλεούς πολιτικού
ανταγωνισμού που χαρακτηρίζει τη δημόσια ζωή στη χώρα μας.
Ενός ανταγωνισμού που οδηγεί κάθε κυβέρνηση στο ολοκληρωτικό
γκρέμισμα της πολιτικής των προκατόχων της, για να στηθεί ένα
νέο σκηνικό για το θίασο της τρέχουσας τετραετίας, που θα
διαλυθεί και πάλι μόλις το θέατρο του παραλόγου στεγάσει ένα
νέο σχήμα.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο το ότι είναι σχεδόν αδύνατο
για οποιονδήποτε Έλληνα να βρει κάποιον συμπατριώτη του που να
μην ανήκει στην ίδια γενιά μ_ αυτόν και να έχει περάσει από το
ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα. Αλλαγές στον τρόπο αξιολόγησης των
μαθητών, αλλαγές στον τρόπο μετάβασης από τη μία εκπαιδευτική
βαθμίδα στην άλλη, αλλαγές στην ίδια τη δομή των διάφορων
εκπαιδευτικών βαθμίδων, δημιουργούν μία εκπαιδευτική βαβέλ που
έχει βέβαια ως αποτέλεσμα την παροχή ενός επιπέδου εκπαίδευσης
χαμηλοτάτου. Το οποίο είναι χαμηλότερο κι απ_ όσο θα
δικαιολογούσαν ακόμη και τα ελλιπή οικονομικά και άλλα μέσα
που διατίθενται για την παιδεία. Γιατί δεν είναι βέβαια
δυνατόν αν δεν υπάρχει κάτι σταθερό και δοκιμασμένο να μπορεί
να επιτευχθεί βαθμιαία βελτίωσή του προς όφελος των μαθητών.
Που είναι τελικά και οι μόνοι χαμένοι από τις παλινωδίες των
ερασιτεχνών οι οποίοι καθορίζουν την τύχη ενός τόσο σοβαρού
για το μέλλον μας τομέα όπως είναι η εκπαίδευση της νέας
γενιάς.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η προσπάθεια ισοπέδωσης των αξιών
και ελαχιστοποίησης των προσπαθειών, που είναι τόσο της μόδας
τα τελευταία χρόνια, οδήγησε και πάλι σε εξαγγελίες που θα
έχουν αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση του επιπέδου
μόρφωσης των παιδιών. Με το πρόσχημα του χτυπήματος της
_εξετασιομανίας_ (λες και χωρίς προσπάθεια και έλεγχο είναι
δυνατόν να επιτευχθεί οτιδήποτε) τα δημοτικά σχολεία θα
προσφέρουν και πάλι μια απροσδιόριστης και αναξιολόγητης
ποιότητας εκπαίδευση. Το επίπεδο της οποίας θα εξαρτάται
αποκλειστικά και μόνο από την καλή θέληση του εκάστοτε
εκπαιδευτικού, χωρίς ουσιαστικά δυνατότητες ελέγχου των
αποτελεσμάτων της.
Μετά βέβαια θα ρίχνονται τα παιδιά ως πρόβατα επί σφαγή στην
πολύ μεγαλύτερων απαιτήσεων δευτεροβάθμια εκπαίδευση, για να
φτάνουν στο τέλος της απροετοίμαστα για κάτι ακόμα πιο
δύσκολο. Και να γεμίζουν μετά τα φροντιστήρια που
προετοιμάζουν για τις εξετάσεις για τα AEI και να απαιτούν
μαζί με τους απελπισμένους από τα έξοδα και το άγχος του
αβέβαιου μέλλοντος γονείς τους ευκολότερες πανελλήνιες (ή
πανελλαδικές ή όπως αλλιώς θα λέγονται) εξετάσεις για την
εισαγωγή στα πανεπιστήμια.
Φαύλος κύκλος δηλαδή και δεν μας καθησυχάζουν καθόλου κάποιες
δηλώσεις υποστήριξης των νέων μέτρων από _συλλόγους_ και
_ομοσπονδίες_, γονέων ή εκπαιδευτικών. Γιατί τους μεν
εκπαιδευτικούς τους βολεύει η μείωση των εξετάσεων και η
ασάφεια στη βαθμολογία, αφού έτσι δυσκολεύει η αξιολόγηση του
δικού τους έργου. Ενώ πολλοί είναι οι σημερινοί γονείς που θα
προτιμούσαν, αν ήταν δυνατόν, να στέλνει το κράτος στους
καλομαθημένους νεαρούς βλαστούς τους το _χαρτί_ στο σπίτι,
χωρίς την παραμικρή προσπάθεια για να μην τους _κουράσει_.
?λλωστε για να βρουν κάποτε δουλειά ούτως ή άλλως _μέσον_
χρειάζεται, οπότε τι να τις κάνουν τις πολλές γνώσεις;
Πάνος Φιλιππακόπουλος
H APXH ΤΗΣ ΖΩΗΣ
H ανακάλυψη ενός απλού αμινοξέος σ_ ένα μακρινό σημείο του
γαλαξία μας, ίσως δεν σημαίνει τίποτε για όσους οραματίζονται
την εξωγήινη ζωή σαν επισκέπτες που κάποια στιγμή θα έλθουν
στον πλανήτη με το διαστημόπλοιό τους (αν δεν το έχουν ήδη
κάνει). Σύμφωνα όμως με δύο αμερικανούς επιστήμονες που
συμπλήρωσαν πρόσφατα μια σειρά παρατηρήσεων μιας περιοχής
κοντά στο κέντρο του γαλαξία, ίσως είναι ακριβώς αυτό, η αρχή
της ζωής. Τα αμινοξέα βρέθηκαν σε μια περιοχή με διάμετρο
περίπου ενός έτους φωτός, όπου τώρα σχηματίζονται άστρα. Στη
φασματοσκοπική ανάλυση του νέφους που υπάρχει στην περιοχή
εντοπίστηκαν γραμμές που υποδηλώνουν μεγάλα μόρια και
αντιστοιχούν σε αμινοξέα. H συνένωσή τους θα μπορούσε να
οδηγήσει στον σχηματισμό πρωτεϊνών, που όπως είναι γνωστό
είναι η βάση της ζωής όπως την ξέρουμε.
H ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική, γιατί πέρα από την
πιθανότητα της ύπαρξης ζωής (ή τουλάχιστον της δυνατότητας
ανάπτυξής της) πέρα από τα όρια της Γης, μπορεί να δώσει
αρκετές εξηγήσεις για τα ενδιάμεσα στάδια που συνδέουν την
ανάπτυξή της. H γενικότερα αποδεκτή θεωρία σήμερα υποστηρίζει
ότι η ζωή στη Γη προήλθε από την παραγωγή όλο και πιο
πολύπλοκων μορίων από τα βασικά δομικά στοιχεία, τα αμινοξέα.
Χωρίς να αντιβαίνει προς αυτό η πρόσφατη ανακάλυψη, αυτό που
προβληματίζει τους επιστήμονες είναι η ταχύτητα με την οποία
μπορεί να έχει αναπτυχθεί η ζωή στην περιοχή, μόλις μερικά
εκατομμύρια χρόνια μετά τη στερεοποίηση του φλοιού των
πλανητών που ίσως υπάρχουν στην περιοχή.
H ανακάλυψη πάντως μορίων στο διάστημα δεν είναι κάτι το
πρωτόγνωρο. Περισσότερες από 100 περιπτώσεις έχουν ήδη
αναφερθεί, αν και η παραπάνω είναι μια από τις πλέον
τεκμηριωμένες. Εκείνο πάντως που αποδεικνύεται μέχρι στιγμής
είναι ότι η χημεία που χαρακτηρίζει την περίοδο προ της
εμφάνισης της ζωής στη Γη είναι η ίδια σε όλο τον γαλαξία.
(Φωτογραφία Max Planck Institute)
ΦΑΚΟΙ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΕΙΣ
Οι αντανακλάσεις από σκόπευτρα ή κυάλια αποτελούν θανάσιμο
κίνδυνο στο πεδίο της μάχης. Είναι γνωστό ότι σε πολλές
περιπτώσεις ελεύθεροι σκοπευτές χρησιμοποιούν αυτές τις
αντανακλάσεις σαν οδηγό, ελπίζοντας ότι θα πετύχουν κάποιον
αξιωματικό που παρατηρεί ακάλυπτος. Μια αμερικανική εταιρία
παρουσίασε πρόσφατα κυάλια με φακούς που δεν αντανακλούν το
φως. Οι φακοί εμφανίζονται από τη μια πλευρά τους σχεδόν
αδιαφανείς, ενώ από την άλλη πλευρά επιτρέπουν την παρατήρηση
με μικρή απώλεια στη φωτεινότητα και χωρίς να επηρεάζουν τη
διακριτική ικανότητα. Στην πραγματικότητα το φως που διαπερνά
τους νέους φακούς είναι κατά 15% λιγότερο από ό,τι στην
περίπτωση των συμβατικών φακών, αλλά οι περισσότεροι χρήστες
δεν μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά.
H ιδέα πίσω από τη σχετική τεχνολογία ήταν να τοποθετηθεί
στους φακούς ένα σκιάδιο που να μην επιτρέπει την πρόσπτωση
των ακτίνων του ηλίου υπό γωνία που θα προκαλούσε αντάκλαση.
Αυτό όμως είναι αδύνατο, αφού το μήκος ενός τέτοιου σκιαδίου
θα ήταν απαγορευτικό, ώστε τα κυάλια να παραμείνουν εύχρηστα.
Αντί αυτού, η κατασκευάστρια εταιρία κάλυψε την επιφάνεια των
φακών με ένα κυψελoειδές υλικό. Κάθε κυψέλη με διάμετρο 3
χιλιoστών παίζει το ρόλο μεμονωμένου σκιαδίου που καλύπτει
μέρος μόνο της επιφάνειας. Το σύνολο των 300 από αυτές
προκαλούν το επιθυμητό φαινόμενο.
Μια άλλη χρήση που εξετάζεται είναι η κατασκευή προβολέων για
αυτοκίνητα. Αυτά θα μπορούν να κατασκευαστούν σε οποιοδήποτε
επιθυμητό χρώμα, παρουσιάζοντας ομοιομορφία με το χρώμα του
αμαξώματος, αλλά παρόλα αυτά να επιτρέπουν στο φως να περνά
από την αντίθετη κατέυθυνση. Στη φωτογραφία διακρίνεται ένα
ζευγάρι κυάλια με έναν συμβατικό και ένα φακό νέας τεχνολογίας
όπου είναι εμφανής η διαφορά.
EIKONIKH ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI ΣΤΑ ΨΩΝΙΑ
Θέλετε να πάτε για ψώνια, αλλά δεν έχετε χρόνο; Θέλετε να
αποφύγετε το πλήθος, το πρόβλημα του πάρκινγκ ή δεν έχετε
ακόμη αποφασίσει για τις αγορές σας; Τη λύση δίνει ένα
πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή και η νέα τεχνολογία της
_εικονικής πραγματικότητας_ που έχει προκαλέσει πραγματική
επανάσταση στην εξομοίωση καταστάσεων. Έτσι όλοι εσείς που
θέλετε να κάνετε μια βόλτα στα μαγαζιά, δεν έχετε παρά να
καθίσετε μπροστά σ_ έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και να
φορέσετε τα ειδικά γυαλιά όπου τα είδωλα παρουσιάζονται
τρισδιάστατα. Στο χέρι σας, ένα ειδικό γάντι με ηλεκτρονικούς
αισθητήρες σάς επιτρέπει να ελέγξετε αυτά που απεικονίζονται
στην οθόνη, ενώ το _ποντίκι_ του υπολογιστή σάς μεταφέρει μέσα
στον εικονικό χώρο της απεικόνισης.
H περιήγησή σας ξεκινά από την πόρτα του εικονικού
καταστήματος και συνεχίζεται μέσα στους διαδρόμους του που
είναι γεμάτοι από διαφόρων ειδών προϊόντα. Με το ηλεκτρονικό
γάντι μπορείτε να τα πιάσετε και να τα περιεργαστείτε και αν
αποφασίσετε να τα αγοράσετε δεν έχετε παρά να τα βάλετε στην
(απεικόνιση) της τσάντας που σας έχει προμηθεύσει ο
σχεδιαστής. Το σύστημα όμως σας δίνει άπειρα μεγαλύτερες
δυνατότητες, αφού για παράδειγμα στο τμήμα στερεοφωνικών -και
συστήματος πολυμέσων- μπορείτε να _δοκιμάσετε_ τις δυνατότητες
των διάφορων μοντέλων, ενώ στο τμήμα αθλητικών ειδών η
_δοκιμή_ μιας σανίδας σερφ είναι απλούστατη, αφού ο
υπολογιστής μπορεί να σας προσθέσει τη θάλασσα με το πάτημα
ενός κουμπιού.
Το μόνο αβέβαιο είναι το αν οι συνήθεις θαμώνες των εμπορικών
κέντρων θα ανταλλάξουν τη δυνατότητα ενός περιπάτου στη
διάρκεια του οποίου μπορούν να συναντήσουν ένα φίλο για λίγο
κουτσομπολιό και ίσως ένα καφέ, για την _εικονική
πραγματικότητα_. O σχεδιαστής πάντως του συστήματος
υποστηρίζει ότι η τεχνολογία δεν σημαίνει αυτόματα και
απομόνωση ή μοναξιά για το χρήστη, αφού μέσω συστήματος
επικοινωνιών δύο ή περισσότερα άτομα θα μπορούν να
χρησιμοποιούν την υπηρεσία αυτή και να συμμετέχουν από κοινού
στην απεικόνιση.
ΓΙΓΑΝΤΑΣ TOY AEPA
H ευρωπαϊκή κοινοπραξία κατασκευής αεροσκαφών AIRBUS, με σκοπό
να καλύψει ανάγκες αεροπορικών εταιριών όπως αυτές έχουν
εκφραστεί από πολλές χώρες, παρουσίασε πρόσφατα την πρώτη
προσεγγιστική μελέτη για ένα επιβατικό αεριωθούμενο μεγάλης
χωρητικότητας που προβλέπεται να μπει σε υπηρεσία τον επόμενο
αιώνα. Το αεροπλάνο, γνωστό προς το παρόν σαν A3XX,
ενσωματώνει μερικά μοναδικά στοιχεία, όπως την ύπαρξη δύο
ορόφων που του εξασφαλίζουν μεταφορική ικανότητα 530-570
επιβατών σε αποστάσεις που ξεπερνούν τα 13.700 χιλιόμετρα. Το
βασικό μοντέλο, A3XX-100, που σύμφωνα με το αρχικό
χρονοδιάγραμμα αναμένεται να μπει σε υπηρεσία το έτος 2003,
έχει μέγιστο βάρος απογείωσης 470 τόνους και διαθέτει τέσσερις
κινητήρες απόδοσης 31.000 κιλών ώσης ο καθένας. Παρόλο όμως
που η σχεδίαση δεν είναι ακόμη παγιωμένη, προβλέπεται και μια
επιμηκημένη έκδοση, το A3XX-200, που θα έχει ακόμη μεγαλύτερη
χωρητικότητα (υπολογίζεται σε 630-670 θέσεις), ενώ εάν το
αεροσκάφος χρησιμοποιηθεί με εσωτερική διαμόρφωση μιας
κατηγορίας επιβατών για πτήσεις τσάρτερ θα μπορούσε να
μεταφέρει έως και 965 επιβάτες. Σύμφωνα με παλαιότερους
υπολογισμούς, οι αεροπορικές εταιρίες που χρειάζονται ένα
τέτοιο αεροπλάνο είναι 10-15, ενώ η Έρμπας υπολογίζει την
παγκόσμια αγορά για αεροπλάνα αυτής της χωρητικότητας σε 600,
κάτι που ασφαλώς αποτελεί κίνητρο για τη συνέχιση του
προγράμματος. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι και άλλες
κατασκευάστριες εταιρίες έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να
παρουσιάσουν παρόμοιες σχεδιάσεις, αν και η Έρμπας είναι η
πρώτη που παρουσιάζει συγκεκριμένη πρόταση.
(Φωτογραφία: Airbus)
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ_ ΑΡΚΟΥΔΕΣ
Το πρόβλημα είναι απλό: πώς μπορεί κανείς να αποθαρρύνει τις
αρκούδες από το να αναζητούν την τροφή τους στα εφόδια των
επισκεπτών και των εκδρομέων των εθνικών δρυμών; Μια ιδέα που
αναπτύχθηκε πρόσφατα είναι εξαιρετικά απλή και ήδη έχει
αποδώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Πρόκειται για ένα ειδικό
δοχείο όπου φυλάσσονται τα τρόφιμα και που είναι δύσκολο να
ανοίξουν οι αρκούδες. Σύμφωνα με παρατηρήσεις, τα ζώα αυτά
αναζητούν την τροφή τους στις προμήθειες των εκδρομέων επειδή
είναι ευκολότερο από το να την βρουν στο δάσος. Μερικά μάλιστα
απ_ αυτά έχουν τόσο συνηθίσει σ_ αυτόν τον τρόπο διατροφής,
ώστε έχουν πάψει πια εντελώς να κυνηγούν. Τα νέα δοχεία είναι
ένας έξυπνος συμβιβασμός ανάμεσα στο βάρος και την αντοχή. Εάν
ήταν πολύ βαριά, οι εκδομείς δεν θα τα μετέφεραν στα σακίδιά
τους. Εάν πάλι δεν ήταν μεγάλης αντοχής, οι αρκούδες θα
μπορούσαν απλώς να τα σπάσουν. Κατασκευασμένα από πλαστικό
έχουν μήκος περίπου τριάντα εκατοστά και ζυγίζουν άδεια ένα
κιλό. Το σκέπασμά τους είναι βιδωτό από τη μία πλευρά και
ασφαλίζει με ένα μηχανισμό που ανοίγει εύκολα με ένα νόμισμα
όχι όμως και με τα νύχια της αρκούδας, ενώ δεν υπάρχουν και
γωνίες για να κρατηθεί το κουτί.
Το δοχείο δοκιμάστηκε με πλήρη επιτυχία στο ζωωλογικό κήπο του
Φρέσνο της Καλιφόρνιας και σε όλες τις περιπτώσεις οι αρκούδες
το άφησαν, αφού ασχολήθηκαν λίγα λεπτά με αυτό. Συμπεραίνεται
ότι η επιτυχία του δοχείου δεν μπορεί να βασιστεί σε
μεμονωμένη χρήση, αφού η _λειτουργία_ του βασίζεται στο να
συνηθίσουν οι αρκούδες στην ιδέα ότι η τροφή των επισκεπτών
στα πάρκα δεν είναι εύκολα προσβάσιμη. Έτσι το δοχείο είναι
πλέον υποχρεωτικό σε όσους κατασκηνώνουν σε αρκετά αμερικανικά
πάρκα και αναμένεται ότι μελλοντικά η χρήση του θα γενικευτεί.
ΑΠΟ TON ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
IATPIKH
-H αμερικανική εταιρία που είχε πριν από τρία περίπου χρόνια
παρουσιάσει ένα νέο αντισυλληπτικό μακράς διάρκειας που
τοποθετείτο εσωτερικά στο μπράτσο, αντιμετωπίζει σοβαρά νομικά
προβλήματα, αφού εκατοντάδες γυναίκες έχουν υποβάλει μηνύσεις
για σωματικές βλάβες τις οποίες υπέστησαν από τη χρήση του
προϊόντος.
Το νέο αντισυλληπτικό είχε παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην
αγορά το 1991 στη μορφή έξι μικρών σφαιριδίων που
τοποθετούνταν με τοπική αναισθησία στο πάνω μέρος του
μπράτσου. H σταδιακή και συνεχής έκκριση ορμόνης απέτρεπε την
εγκυμοσύνη για περίοδο τριών έως και πέντε χρόνων, ενώ μετά
απαιτούνταν αφαίρεση και επανατοποθέτηση. Σε 20% όμως των
περιπτώσεων χρειάστηκε η πρόωρη αφαίρεση του αντισυλληπτικού,
αφού εμφανίστηκαν φαινόμενα ναυτίας, πονοκεφάλων και
αιμορραγιών. H εταιρία είχε υποσχεθεί ότι η αφαίρεση είναι
εντελώς ανώδυνη και θα μπορούσε να γίνει στο γραφείο του
ιατρού με τοπική μόνον αναισθησία. Εδώ ακριβώς είναι και το
πρόβλημα, αφού πολλές από το ένα εκατομμύριο γυναίκες που
έχουν χρησιμοποιήσει το αντισυλληπτικό, έχουν παραπονεθεί ότι
η αφαίρεση είναι εξαιρετικά επώδυνη, αφήνει ουλές και προκαλεί
βλάβη στους ιστούς και τα νεύρα, ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις
που η διαδικασία απαίτησε γενική αναισθησία και χειρουργική
επέμβαση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι 600 περίπου γυναίκες στις
ΗΠΑ έχουν συνασπιστεί, υποβάλλοντας αγωγή εναντίον της
εταιρίας και ζητώντας χρηματικές αποζημειώσεις από 20.000 έως
και 50.000 δολάρια, ενώ αναμένονται και άλλες αγωγές, αφού το
προϊόν κυκλοφορεί σε 36 χώρες.
-Τα συμβατικά μεταλλικά νυστέρια θα αποτελούν σύντομα παρελθόν
στις χειρουργικές επεμβάσεις, αν ένα νέο σύστημα που βασίζεται
σε εκτόξευση νερού υπό μεγάλη πίεση εκπληρώσει όλες τις
προσδοκίες της επιστημονικής ομάδας που το αναπτύσσει. H ιδέα
προέρχεται από κοπτικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται ήδη στη
βιομηχανία για την επεξεργασία μετάλλων. Το σύστημα εκτοξεύει
υγρό με βάση το νερό υπό πολύ μεγάλη πίεση που πλησιάζει τα
150 bar. H δέσμη μπορεί να κόψει με μεγάλη ακρίβεια και σε
δοκιμές που έχουν γίνει έχει επισημανθεί ότι η τομή προκαλεί
ελάχιστες βλάβες στους ιστούς.
Ένα ποδωστήριο επιτρέπει στο χειρούργο να ρυθμίζει την πίεση
της ροής, ενώ υπάρχει και η πρόβλεψη για τη θέρμανση του υγρού
που χρησιμοποιείται, αφού έχει εντοπιστεί ότι μια θερμοκρασία
80ψC μειώνει σημαντικά την αιμορραγία. Το επόμενο στάδιο θα
είναι ίσως ο συνδυασμός του συστήματος με _νυστέρι_ λέιζερ που
χρησιμοποιούνται ήδη στη χειρουργική του οφθαλμού. O
συνδυασμός θα μειώσει το πρόβλημα της καταστροφής των ιστών
από θερμότητα που εμφανίζεται στα λέιζερ.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
-Ένα από τα αποτελέσματα της οριστικής λήξης του _ψυχρού
πολέμου_ είναι και ότι τα γιγάντια οπλοστάσια των αντίπαλων
συνασπισμών είναι πλέον άχρηστα κι έχουν δημιουργήσει τεράστια
πλεονάσματα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Παράλληλα, οι περισσότερες
χώρες στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική έχουν εφαρμόσει
σημαντικές περικοπές στο στρατιωτικό προσωπικό που διατηρούν
υπό τα όπλα. Το στρατευμένο _δυναμικό_ όμως δεν είναι
απαραίτητο να περιλαμβάνει μόνον ανθρώπους, αλλά και_ ζώα. Το
Αμερικανικό Ναυτικό για παράδειγμα χρησιμοποιούσε αριθμό
δελφινιών και θαλάσσιων λεόντων που είχε εκπαιδεύσει και
χρησιμοποιούσε για την εξουδετέρωση ναρκών ή τη φύλαξη
εγκαταστάσεων από επιχειρήσεις με βατραχανθρώπους.
Το θαλάσσια αυτά θηλαστικά κατατάσσονται σήμερα στα
πλεονάζοντα _στοιχεία_ και η πρόθεση είναι να απελευθερωθούν
στον ωκεανό. Όπως όμως το ίδιο το πρόγραμμα όταν βρισκόταν σε
εξέλιξη, έτσι και ο τερματισμός του έχει δημιουργήσει σοβαρή
αντιδικία ανάμεσα στους ειδικευμένους επιστήμονες. Μια μερίδα
από αυτούς θεωρεί ότι τα ζώα είναι τόσο εξαρτημένα από την
ανθρώπινη φροντίδα και οι δεσμοί με τους εκπαιδευτές τους
είναι τόσο ισχυροί, ώστε δεν έχουν καμιά ελπίδα επιβίωσης στη
φύση. Σαν παράδειγμα αναφέρουν την περίπτωση απελευθέρωσης
εκπαιδευμένων δελφινιών στη Βραζιλία, που μετά από μια μικρή
περίοδο περιπλάνησης ξαναγύρισαν στα αβαθή κοντά σε λιμάνια,
με αποτέλεσμα να πέσουν θύματα των ψαράδων της περιοχής, τα
δίκτυα των οποίων κατέστρεφαν στην προσπάθειά τους να βρουν
τροφή. Έτσι έγινε μια προσπάθεια να βρεθούν θαλάσσια πάρκα που
θα ήθελαν να υιοθετήσουν τα δελφίνια και τους θαλάσσιους
λέοντες, με μικρή όμως επιτυχία. Αντίθετα, μια άλλη ομάδα
επιστημόνων αναφέρει την περίπτωση ενός εκπαιδευτή δελφινιών
για τηλεοπτικές σειρές που έχοντας απελευθερώσει 12 δελφίνια
υποστηρίζει ότι αυτά κατόρθωσαν να επιζήσουν. Προς το παρόν
πάντως τα δελφίνια και οι θαλάσσιοι ελέφαντες του Αμερικανικού
Ναυτικού παραμένουν σε εγκαταστάσεις της υπηρεσίας στον κόλπο
του Σαν Ντιέγκο, στη νότια Καλιφόρνια μέχρι να υπάρξει απόφαση
για το μέλλον τους.
-Οι κάστορες είναι ένα από τα είδη της πανίδας που συμβάλλουν
στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, σύμφωνα με μια μελέτη
αμερικανού επιστήμονα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Σύμφωνα με
αυτήν, η δραστηριότητα της δημιουργίας φραγμάτων δημιουργεί
στάσιμα νερά όπου η βλάστηση σαπίζει, με αποτέλεσμα την έκλυση
μεθανίου και μονοξειδίου του άνθρακα, δύο από τα αέρια που
προκαλούν το φαινόμενο. Στις μέχρι σήμερα μελέτες, οι
_τεχνητές_ λίμνες που δημιουργούν οι κάστορες δεν λαμβάνονται
υπόψη, επειδή η συνολική τους επιφάνεια είναι πάρα πολύ μικρή.
H πρόσφατη όμως μελέτη αποδεικνύει ότι η συμμετοχή τους στο
πρόβλημα είναι πολύ μεγάλη, ακριβώς επειδή η έκλυση των αερίων
είναι σημαντικά μεγαλύτερη από άλλες περιοχές και δυσαναλογα
μεγάλη σε σχέση με την επιφάνεια που καταλαμβάνουν. H παραγωγή
μεθανίου, για παράδειγμα, είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από αυτή
των βάλτων. Έτσι, αν και δεν προτείνεται κάποια λύση,
ελπίζεται ότι η μελέτη θα αποτελέσει κίνητρο για τον
επαναϋπολογισμό του ρυθμού επιδείνωσης του προβλήματος του
φαινομένου του _θερμοκηπίου_.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
-O κίνδυνος διασποράς πυρηνικού υλικού από χώρες της
Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών είναι πολύ μεγαλύτερος απ_
όσο πιστεύεται στη Δύση, σύμφωνα με αναφορές διεθνών
οργανισμών που ασχολούνται με τον έλεγχο της διακίνησης
τέτοιου υλικού. Ήδη υπάρχουν αρκετά κρούσματα εντοπισμού
ραδιενεργού υλικού σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, με πιο
πρόσφατη την περίπτωση που οι γερμανικές αρχές κατάσχεσαν
ποσότητα έξι γραμμαρίων εμπλουτισμένου πλουτωνίου -239 που
προερχόταν από ρωσικά εργοστάσια. Έτσι, οι κυβερνήσεις πολλών
χωρών πιέζουν για τη λήψη μέτρων, αν και πάγιο αίτημα της
άλλης πλευράς και ιδιαίτερα της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι
η παροχή οικονομικής βοήθειας προκειμένου να αντιμετωπίσουν το
πρόβλημα.
Ένα από τα πρώτα βήματα ήταν η τοποθέτηση σε οχήματα που
μεταφέρουν πυρηνικό υλικό ειδικών πομπών, ώστε να είναι
δυνατός ο εντοπισμός τους σε περίπτωση κλοπής. Αν και δεν
έχουν αναφερθεί τέτοια περιστατικά, πολλοί διεθνείς οργανισμοί
έχουν κατακρίνει την έλλειψη μέτρων ασφαλείας και τους
κινδύνους που απορρέουν από την κατάσταση αυτή. H ουκρανική
κυβέρνηση εξόπλισε ήδη δύο οχήματα με συστήματα δορυφορικής
ναυτιλίας και πομπούς που μεταδίδουν συνεχώς τη θέση του
οχήματος σε επίγειο σταθμό ελέγχου, αλλά επειδή το κόστος
ανέρχεται σε 4.000 δολάρια ανά όχημα, το πρόγραμμα έχει προς
το παρόν σταματήσει.
Επιμέλεια: Φαίδων Γ. Καραϊωσηφίδης